خواب، يكي از آيات خدا
در يك نظر دقيق، قرآن همه چيز را آيت و نشانه ميداند؛ دربرخي مواضع، بصورت كلي اشاره ميكند كه همه چيز آيت است. «وَ كأَيّن مِنْ آيَهٍ فِي السَّمَواتِ وَ الاَْرْضِ و ...» «و چه بسيار نشانههاست در آسمان و زمين» و يا در جاي ديگري ميفرمايد: «اِنَّ فِي السَّمَواتِ وَ الاَْرْضِ لاَ´ياتٍ لِلْمُؤْمِنينَ» «به راستي در آسمانهاو زمين، براي مؤمنان نشانههايي است.» اما در پارهاي آيات، قرآن، نشانهها رابه صورت خاص ذكرميكند، مانند اين آيات:
1ـ«وَ جَعَلْنا اللَّيْلَ وَ النَّهارَ آيَتَيْن فَمَحَوْنا آيَهَ اللَّيْلِ وَ جَعَلْنا آيَهَ النَّهارِمُبْصِرَهً لِتَبْتَغُوا فَضْلاً مِنْ رَبِّكُمْ وَ لِتَعْلَمُوا عَدَدَ السِّنينَ وَ الْحِسابَ وَكُلَّ شَيْءٍ فَصَّلْناهُ تَفْصيلاً» «و شب و روز را دو نشانه قرار داديم. نشانه شب را تيره گون ونشانه روز را روشنيبخش گردانيديم تا (در آن) فضلي ازپروردگارتان بجوييد، تا شماره سالها و حساب (عمرها ورويدادها) رابدانيد و هر چيزي را به روشني باز نموديم.»
2ـ«وَ جَعَلْنا أبْنَ مَرْيَمَ وَ أُمَّهُ آيَه» «و پسر مريم و مادرش را نشانهاي گردانيديم ...».
3ـ«وَ مِنْ آياتِهِ الْجَوار فِي الْبَحْرِ كَالاَْعْلمِ» «و از نشانههاي او سفينههاي كوه آسا در درياست».
4ـاز جمله آياتي كه بصورت خاص به عنوان نشانههاي خداوند ذكر شده، اين آيه است: «وَ مِنْ آياتِهِ مَنامُكُمْ باللَّيْلِ وَ النَّهارِ وَ اِبْتِغاؤُكُمْ مِنْ فَضْلِهِ اِنَّ فيذلِكَ لاَ´ياتٍ لِقَومٍ يَسْمَعُونَ» «از نشانههاي خداوند خواب شما در شب و (نيم) روز و جستجويشما (روزي خود را) از فزون بخشي اوست. در اين (امور و ازجمله خواب) براي مردمي كه ميشنوند قطعاً نشانههايي است». اين آيه، در كنار آياتي قرار گرفته كه آنها نيز به نشانههاي ديگرياز خداوند اشاره دارند: «آفرينش انسان ازخاك، آفرينش همسران، آفرينش آسمانها و زمينو اختلاف زبانها و رنگها، نماياندن برق توأم با اميد و بيم، فروفرستادن تدريجي آب از آسمان و برپايي آسمان و زمين به فرمانخداوند متعال».
هر دو عالم يك فروغ روي اوستگفتمت پيدا و پنهان نيز هم داستان در پرده ميگويم وليگفته خواهد شد به دستان نيز هم
شايد نتوان در هيچ جاي ديگر قرآن آياتي را يافت كه اين چنين وبه اين صورت ،نشانههاي خداوند سبحان شمارش شده باشد. البتهچنين بياني، براي اهلش حكايتگر هدايتها و اشاراتي است كه توضيح وتبيين آن در اين گفتار امكانپذير نيست. در اين آيات از سوره روم،دو امر قابل تأمل و دقت ميباشد. اول آن كه، از آيه 21 تا آيه 24،علاوه بر آن كه خداوند؛ خواب، آفرينش همسران، خلقت آسمانها وزمين و اختلاف زبانها و رنگها و نماياندن برق توأم با اميد و بيم و فروفرستادن آب از آسمان را آيات خود ميداند، خود آنها رانيز دربردارنده نشانههايي ميداند. يعني ميفرمايد در اين آيت خواب،نشانههايي است، در اين نشانه آفرينش همسران آياتي است وهمينطور، روشنتر آن كه هر يك از اين حقايق كه خود نشاني از آنبينشاناند، حكايتگر و نشان دهنده آيات و نشانههايي هستند. دوّم آنكه، در فراز پاياني هر آيه، براي آنان كه ميتوانند اين حقايق ونشانههارا دريابند، خصوصيتي ذكر ميكند. براي دريافت كنندگاننشانههاي آفرينش همسران ميفرمايد:
«اِنَّ فِي ذلِكَ لاَ´ياتٍ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ» «در اين آفرينش همسران براي مردمي كه ميانديشند قطعاًنشانههايي است». و همچنين براي جويندگان نشانهها و آيات آفرينش آسمان و زمينو اختلاف زبانها و رنگها ميفرمايد:
«اِنَّ فِي ذلِكَ لاَ´ياتٍ لِلْعالِمينَ» «در اين آفرينش آسمان و زمين و اختلاف زبانها و رنگها برايدانشوران نشانههايي است». يا در آيه ديگر ميفرمايد:
«اِنَّ فِي ذلِكَ لاَ´ياتٍ لِقَوْمٍ يَسْمَعُونَ» «در اين خواب براي مردمي كه ميشنوند، قطعاً نشانههايي است». و در آيه آخر ميگويد:
«اِنَّ فِي ذلِكَ لاَ´ياتٍ لِقَوْمٍ يَعْقِلُونَ» «در نماياندن برق توأم با بيم و اميد و ريزش باران براي مردمي كهتعقّل ميكنند، قطعاً نشانههايي است.» از آنچه گذشت، نتيجه ميگيريم كه يكم : همه عالم هستي، آياتخدا است. دوم : هر يك از اين آيتها، خود، حكايتگر آيات ونشانههايياند، سوم : خداوند به برخي از آيات عالم هستي بيشتر توّجهكرده و آنها را به صورت خاص ذكر فرموده و براي آن حسابمخصوصي باز كرده است. چهارم : خداوند متعال ما رابه تأمل در فهماين آيات و نشانههاي آنها دعوت نموده است. پنجم : ادراك و يافتنحقايق اين آيات و نشانههاي هريك از آن آيات براي كساني كهميانديشند، ميشنوند، تعقل ميكنند، متذكرند، ايمان دارند. و... امكانپذير ميباشد. پس آن كه نميانديشد، نميشنود، تفكرنميكند، ايمان در دل او راسخ نگشته است، اهل تذكر و تدبرنميباشد، نميتواند به حقايق آيات و نشانههاي آنها دست يابد. پساگر ميخواهيم اين آيات براي ما تنبّه به ارمغان آورد و هدايتها واشارتهاي آنها را بفهميم و در يابيم، بايد قلبمان و قواي ادراكي از قبيلعقل، سمع و بصر را متحّول و انوار الهي رادر آنها ساطع سازيم تا ازادراك و شعور برتري برخوردار گشته و در نتيجه، به حقايق وجود واسرارهستي و دقايق آيات الهي و نشانههاي آنها پيببريم. (دقت شود) حس دنيا نردبان اين جهانحس عقبي نردبان آسمان صحت اين حس بجوييد از طبيب صحت آن حس بخواهيد از حبيب صحت اين حس ز معمورّي تن صحت آن حسّ ز تخريب بدن
از جمله آيات الهي، چنان كه آيه آن تلاوت شد، خواب من وشماست كه به سادگي و بدون توّجه از آن ميگذريم. همه چيز آياتاست و اسرار و ما از همه بي خبر (وَ ما أوُتيتُمْ مِنَ الْعِلْمِ اِل قَليلاً) مابيخبران همه چيز را «پندار» ميدانيم و در عالم هستي و نشانههايخداوند تدبّر نميكنيم و از آنها غافليم. عمود خاكي جنبان، خود برنفي خود شهادت ميدهد، و ما بر اثبات آن اصرار ميورزيم!! باد باتحريك خاك بي حركت و بالا بردن خاكنشين، خود رانشان ميدهدو ما از ديدن آن عاجزيم!!. نفي را اثبات پنداشتن، اثبات را نفيانگاشتن و ديده معدوم بين داشتن و آنگاه، نام اين را معرفت گذاشتن،معماي عجيبي است. عجيبتر اين كه همه اينها ماجراي جمعي است،يعني ماجراي جمع محجوبان است.
اين عدم را چون نشانْد اندر نظر چون نهان كرد آن حقيقت ازبصر
امّا براي جمع ديگري، نيستها از ميان برخاسته و حقيقت روينموده و آفتاب دليل آفتاب آمده است. «شَهِدَالله أنَّهُ ل اِلهَ اِل هُو»براي اين جمع همه چيز اسرار است و همه نشانههايي از اويند. اينان ازحقايق آيات غافل نبوده و با فهم و درايت خود در آن تدّبر كرده وهدايتها و اشارتهاي آن را بكار ميبندند. براي اين دسته خواب وحقيقت آن امر اين سوئي نيست، بلكه روزني به آن سو و نشاني ازغيب و دريچه ارتباط با آن، ميباشد.
بس عجب در خواب روشن ميشود دل درون خواب روزن ميشود آنِك بيدار است بيند خواب خوش عارف است او خاكِ او در ديدهكَش
بيدار دلان توشهها از اين آيت بر ميگيرند و شكرگذار آن نعمتالهي و خفته دلان بي اعتنا وغافل از آن، عجيب عالمي است! بحث از ماهيت خواب و مباحث پيرامون آن همچون علاقه روح،قبض روح، اقسام رؤيا، اقسام خواب ديدگان، خوابهاي تعبيردار و غيرتعبيردار، آداب خواب، موازين تعبير خواب و نظاير آنها، مقصود ما دراين گفتار نميباشد. تبيين و تشريح آن مباحث، چندين جلد كتاب راپر خواهد كرد. غرض اصلي در اين نوشتار، توضيح و شمارش برخياز نشانههاي خواب است كه در ذيل آيه 24 از سوره روم به صورتاجمال و سر بسته آمده، به اين اميد كه براي آنان كه گوشِ دل به آننشانهها سپردهاند، مفيد و هدايتگر باشد.
|
|
نظرات شما عزیزان:
:: برچسبها: آیات, خدا, زمین , آسمان, خواب, خورشید, ماه, دریا, سفینه, همسران, رنگها, باران, باد, برف, تعقل, تفکر, تذکر, ,